Cień w ogrodzie

Często panuje niesłuszna opinia, że cień w ogrodzie jest tylko utrapieniem, przeszkodą do uprawiania ciekawych roślin.
Zdarza się, że drogą kupna, dziedziczenia czy jeszcze w inny sposób stajemy się właścicielami cienistego ogrodu. Zanim jednak chwycimy za piły i siekiery postarajmy się ten cień poznać i polubić. Okaże się wtedy, że takie miejsca stwarzają nieograniczone możliwości kompozycyjne, miejsca gdzie można tworzyć ciekawe i tajemnicze zakątki.

Pionowymi elementami w cienistym i półcienistym zakątku mogą być niewielkie drzewa i krzewy, świetnie takie warunki znosi wiele klonów palmowych (Acer palmatum),  niektóre głogi (Crataegus), jaśminowce (Philadelphus), tawuły (Spiraea) oraz takie pnącza jak  hortensja pnąca  (Hydrangea petiolaris)   i (Lonicera).  Podstawowym pnączem do cienia jest jednak bluszcz pospolity, Hedera helix – jednak jest to roślina dość ekspansywna i nadaje się głównie do większych ogrodów.

Warto też pomyśleć o różanecznikach i azaliach, które ubarwią wiosną cieniste miejsca.  Moim ulubionym krzewem do cienia jest hortensja bukietowa – Hydreangea paniculata – kwitnie latem i zdobi ogród praktycznie do późnej jesieni, jej eleganckie białe kwiatostany cudownie przebarwiają się już we wrześniu.

Z pionowych, okazałych  bylin na pewno warto wymienić parzydło i języczki. Świetnie półcieniste warunki znosi nawet łubin i naparstnica zwyczajna, dodają kolorytu rabatom a ich strzelisty pokrój wnosi ciekawy akcent. Dobór roślin zależy nie tylko od naświetlenia ale też od wilgotności gleby i jej Ph.  Większość roślin do cienia  nie kwitnie aż tak długo by kierować się tylko wyglądem ich kwiatów, uwagę należy zwrócić głównie na liście, ich wybarwienie, kształt i wielkość.  Pięknym pionowym akcentem mogą być świecznice (Cimcifuga), zwłaszcza odmiany o bordowych liściach.

Z roślin okrywowych nie może zabraknąć bluszczy i barwinków w pstrolistnych odmianach, zwróćmy też uwagę na ułudkę, kopytnik, jasnotę, tiarellę czy skalnicę arendsa.  W suchym półcieniu dobrze czują się bergenie o pięknych mięsistych liściach, runianka japońska,  trójsklepki, większość żurawek, żuraweczek.

W cieniu z powodzeniem można tez uprawiać niektóre trawy, chociażby kosmatkę leśną, cześć turzyc – warto szukać odmian z jasnym brzegiem lub paskowaniem, ładnie rozświetlą cień. Nieocenione walory mają tutaj bodziszki, szczególnie wielkopłatkowy, korzeniasty, bodziszek Endersa oraz leśny. Świetnie czują się w takich miejscach oraz  pięknie i obficie kwitną a do tego wszystkie wymienione gatunki rozrastają się bardzo szybko. Jesienią kompozycję mogą uzupełniać zawilce jesienne.  Ich delikatne kwiaty a potem nasienniki długo będą ozdobą ogrodu.

Jedną z piękniejszych bylin do suchego cienia jest brunera wielkolistna, szczególnie jej odmiany ‘Hadspen Cream’, ‘Jack Frost’ czy 'Looking Glass’. W połączeniu z później kwitnącymi tawułkami dają wspaniałe efekty. Są też doskonałym towarzystwem dla żurawek i paproci.

W wilgotniejszych miejscach na pewno możemy uprawiać hosty – tu wybór odmian, kształtów liści, ich wielkości jest bardzo duży, dzięki nim możemy urozmaicić każdy zakątek. Odmiany o dużych liściach dobrze wyglądają w zestawieniach z paprociami, np. pióropusznikiem strusim, długoszem królewskim. Mniejsze lepiej sadzić w kępach po kilka sztuk w towarzystwie kopytnika, żurawek o bordowych liściach, pierwiosnków i mniejszych paproci (np. jęczycznik lub athyrium). Świetnym dodatkiem będą też miodunki, zwłaszcza te o nakrapianych liściach.

Całość warto uzupełnić o wiosenne rośliny cebulowe, narcyzy, krokusy. Cieniste rabaty na pewno warto Ściółkować, większość tych roślin ma spore liście i potrzebują do życia więcej wody. Możemy tez pomyśleć o innych dekoracjach, chociażby kamiennych misach z wodą dla ptaków, wielkich glinianych donicach. W takim miejscu nawet gipsowa figurka, którą sąsiadka wcisnęłam nam na imieniny nabierze wyrazu.  Uprawa cienistego ogrodu może przynieść znacznie więcej satysfakcji niż rabaty w pełnym słońcu, czy pseudoskalniaki usypane na środku trawnika. Większość wymienionych tu roślin  nie ma szczególnych wymagań, wystarczy im zapewnić odpowiednie warunki a będą pięknie się rozrastać i zdobić nasz ogród przez wiele lat. Kto z nas nie marzy by w upalny dzień móc się schować w cieniu wielkiego drzewa i nacieszyć oczy bujną zieloną oazą… Z czasem gdy nabierzemy doświadczenia warto na pewno próbować uprawiać trudniejsze gatunki.

Marta Góra